Zwrot ulgi za kasę fiskalną, gdy nie jest ona używana

Podatnik ma prawo do ulgi z tytułu zakupu kasy rejestrującej, nawet wówczas, jeśli przestał wykorzystywać ją do ewidencjonowania obrotu przed upływem 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania, gdyż w tym celu stosował drugą z posiadanych kas fiskalnych.

STAN FAKTYCZNY:

Sprawa dotyczyła podatnika, w stosunku do którego organ podatkowy wydał decyzję o zwrocie kwoty otrzymanej ulgi z tytułu zakupu kasy rejestrującej. Ze stanu faktycznego sprawy wynikało, że w związku z likwidacją działalności gospodarczej dokonano odczytania zawartości pamięci fiskalnej kasy rejestrującej. Organ podatkowy ustalił, że przedmiotowa kasa była używana do rejestrowania obrotu przez okres krótszy niż 3 lata, licząc od daty rozpoczęcia ewidencjonowania przy jej użyciu. Jak ustalono, ewidencja obrotu za jej pomocą została bowiem zakończona jeszcze przed likwidacją działalności gospodarczej (ewidencji dokonywano w okresie od 1 kwietnia 2010 r. do 1 września 2012 r., a likwidacja działalności gospodarczej nastąpiła w dniu 30 kwietnia 2013 r.). Organ podatkowy uznał, że na orzeczenie obowiązku zwrotu ulgi nie ma wpływu okoliczność, iż po zaprzestaniu użytkowania przedmiotowej kasy rejestrującej strona przez kilka miesięcy prowadziła jeszcze działalność gospodarczą, używając do ewidencjonowania obrotu drugiej kasy. W okresie trzech lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania bezspornie zaprzestano używania kasy, co powoduje, że powstał obowiązek zwrotu kwoty odliczonej z tytułu jej zakupu.

WSA w Olsztynie, do którego podatnik złożył skargę, uznał, że użyte w art. 111 ust. 6 ustawy o VAT sformułowania należy odczytywać literalnie, odwołując się do potocznego ich rozumienia. Przez "używanie" należy więc rozumieć posłużenie się czymś, zastosowanie czegoś jako środek, narzędzie. Natomiast "zaprzestać", zdaniem WSA, oznacza przerwać jakąś czynność, zaniechać robienia czegoś. Ponadto Sąd stwierdził, że bez znaczenia jest, czy zaprzestanie używania było wynikiem nieumyślnego zdarzenia losowego, czy też wynikało bezpośrednio z zaplanowanego działania. WSA uznał, że jeżeli zaprzestanie używania danej kasy nastąpi przed upływem 3 lat od rozpoczęcia ewidencjonowania, to podatnik zobowiązany jest do zwrotu otrzymanej wcześniej ulgi na jej zakup, niezależnie od tego, że działalność gospodarcza nadal jest prowadzona.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył podatnik.

SĄD ORZEKŁ:

NSA uznał, że skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie. Za zasadny ocenił zarzut podatnika dotyczący nieuwzględnienia przez WSA w swoim orzeczeniu treści § 6 ust. 1 rozporządzenia w sprawie odliczenia i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących. Zdaniem NSA nie powinno budzić wątpliwości, że w § 6 ust. 1 pkt 1-5 tego rozporządzenia Minister Finansów określił przypadki, w których podatnicy są obowiązani do zwrotu odliczonych lub zwróconych im kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących.

Są to przypadki stanowiące wyłączny katalog zdarzeń w rozumieniu art. 111 ust. 6 ustawy o VAT, co istotnie zawęża hipotezę tej normy, eliminując jej stosowanie w odniesieniu do innych sytuacji, poza wymienionymi, w tym także nie obejmuje świadomego zaniechania ewidencjonowania obrotu mimo takiego obowiązku.

(wyrok NSA z dnia 14 kwietnia 2016 r., sygn. akt I FSK 2074/14)

Komentarz redakcji

Jak wynika z art. 111 ust. 6 ustawy o VAT podatnicy są obowiązani do zwrotu odliczonych lub zwróconych im kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, w przypadku gdy w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania zaprzestaną ich używania lub nie dokonują w obowiązującym terminie zgłoszenia kasy do obowiązkowego przeglądu technicznego przez właściwy serwis. Jest tak również w przypadku naruszenia warunków związanych z odliczeniem tych kwot, określonych w rozporządzeniu w sprawie odliczenia i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących.

Wymienione w § 6 ust. 1 tego rozporządzenia zdarzenia powodujące obowiązek zwrotu ulgi to: zaprzestanie działalności, otwarcie likwidacji, ogłoszenie upadłości, sprzedaż przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału), w sytuacji gdy następca prawny nie będzie dokonywał sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, a także dokonanie odliczenia z naruszeniem warunków, o których mowa w § 2 i 3 rozporządzenia (terminowość odliczenia, zgłoszenie liczby kas, spełnienie przez kasy określonych wymogów technicznych).

Sąd uznał, że wyżej wskazane przypadki stanowią wyłączny katalog zdarzeń, w przypadku których należy zwrócić ulgę za kasę.