Poradnik VAT nr 21 (429) z dnia 10.11.2016

Jak wyliczyć limit obrotów zwalniający z obowiązku instalacji kasy przy zawieszeniu działalności?

Na początku 2015 r. rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług budowlanych głównie na rzecz osób prywatnych. Ze względu na niskie obroty korzystam ze zwolnienia z ewidencjonowania obrotu przy użyciu kasy. W bieżącym roku, na 4 miesiące zawiesiłem prowadzoną działalność. Czy okres zawieszenia spowoduje konieczność proporcjonalnego wyliczenia limitu uprawniającego do zwolnienia z obowiązku stosowania kasy? Czy do limitu zwalniającego z obowiązku posiadania kasy fiskalnej wlicza się obrót z tytułu zapłaty otrzymanej na rachunek bankowy?

» Ustalenie limitu obrotów

Co do zasady, sprzedaż dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych podlega ewidencji w kasie rejestrującej. Niekiedy jednak możliwe jest korzystanie z pewnych zwolnień z ewidencjonowania, których zasady szczegółowo określone są w rozporządzeniu w sprawie zwolnień.

W myśl § 3 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia w sprawie zwolnień, z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2016 r. zwolnieni są podatnicy:

• u których obrót realizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł;
   
• rozpoczynający w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli obrót z tego tytułu nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20.000 zł.

Z przedstawionego pytania wynika, że w roku 2016 Czytelnik na 4 miesiące zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą. W związku z tym ma on wątpliwość co do poprawności wyliczenia limitu uprawniającego do dalszego zwolnienia z obowiązku stosowania kasy fiskalnej.

Żaden z przepisów ustawy o VAT oraz rozporządzeń dotyczących kas rejestrujących nie nakazuje proporcjonalnego liczenia tego limitu w przypadku czasowego zawieszenia działalności gospodarczej i jej wznowienia w tym samym roku podatkowym.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że podatnik, który w trakcie 2016 r. zawiesił działalność na kilka miesięcy, może korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania do czasu, kiedy obrót ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nie przekroczy w bieżącym roku całej kwoty 20.000 zł.

Określone w § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie zwolnień zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania obrotu i podatku należnego za pomocą kas rejestrujących w zakresie całej prowadzonej przez podatnika działalności, uzależnione jest od osiągniętego obrotu z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Do wyliczenia tej kwoty przyjmuje się obroty netto (czyli bez VAT), co wynika wprost z art. 111 ust. 1a ustawy o VAT.

Obliczając powyższą kwotę również należy uwzględnić sprzedaż towarów i usług, które na mocy rozporządzenia w sprawie zwolnień jako wymienione w załączniku do rozporządzenia zostały przedmiotowo zwolnione z obowiązku ewidencjonowania. Kwota ta stanowi zatem obrót z tytułu wszystkich czynności wykonywanych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych (wszystkich rodzajów działalności), w ramach jednej firmy.

Podatnik świadczący usługi budowlane na rzecz osób prywatnych może korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kasy ze względu na formę zapłaty. Zwolnienie to określone zostało w § 2 ust. 1 w powiązaniu z poz. 38 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień. Aby skorzystać z tego zwolnienia, muszą jednak łącznie zostać spełnione dwa warunki:

• świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem,
   
• z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie musi wynikać, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.

Podatnik korzystający ze zwolnienia przedmiotowego z rejestracji obrotu za pomocą kasy ze względu na formę zapłaty musi uwzględnić obrót z tytułu tej sprzedaży przy wyliczaniu kwoty uprawniającej do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania.

» Przekroczenie limitu zwolnienia podmiotowego

W przypadku, gdy w 2016 r. limit obrotu ze sprzedaży realizowanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w wysokości 20.000 zł zostanie przekroczony, podatnik traci prawo do zwolnienia z ewidencjonowania po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym przekroczono ten obrót (§ 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zwolnień).

Ponadto podatnik, o którym mowa w ww. przykładzie na okres 4 miesięcy, tj. od kwietnia do końca lipca br. zawiesił prowadzoną działalność. Oznacza to, że nie był on zobowiązany do rozpoczęcia ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy od 1 czerwca, bowiem po tym terminie w związku z czasowym zawieszeniem działalności nie uzyskiwał żadnych obrotów podlegających ewidencjonowaniu w kasie.

W takim przypadku, termin i utrata prawa do zwolnienia podmiotowego nie jest dla niego terminem rozpoczęcia ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy. Kasę powinien zainstalować i ufiskalnić najpóźniej w dniu dokonania pierwszej sprzedaży po odwieszeniu działalności na rzecz osoby fizycznej.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że utrata prawa do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania nie oznacza automatycznie, że podatnik musi instalować kasę fiskalną. Podatnik, który świadczy usługi (w opisywanej sytuacji - budowlane) nie będzie musiał ich ewidencjonować, jeśli będą one świadczone z zachowaniem warunków określonych w poz. 38 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień.