Kasa rejestrująca w biurze projektowym

Podatnik świadczy usługi projektowe (projekty domów, adaptacje, zmiany w projektach) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Zdarza się, że na zamówienie klienta sprowadza gotowy projekt sklasyfikowany w PKWiU 58.11.1, na który otrzymuje fakturę ze stawką 5%. Taki projekt (bez wprowadzonych zmian) sprzedaje klientowi z tą samą stawką. Jeśli podatnik dokonuje jakichkolwiek zmian na zakupionym wcześniej projekcie, to przy jego sprzedaży stosuje stawkę 23%. Czy sprzedaż projektów bez dokonywania zmian należy traktować jako dostawę towarów? Jeśli tak, to z jakich zwolnień podatnik może skorzystać, aby uzyskanego obrotu nie ewidencjonować za pomocą kasy fiskalnej?

Obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących dotyczy podatników, którzy prowadzą działalność określoną w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, czyli sprzedają towary i świadczą usługi, na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Podatnik świadczący usługi, o których mowa w pytaniu, czyli usługi projektowe na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej ma możliwość skorzystania z kilku rodzajów zwolnień z obowiązku stosowania kasy rejestrującej, które zostały uregulowane w rozporządzeniu w sprawie zwolnień.

Określone w tym rozporządzeniu zwolnienia, mają zarówno charakter przedmiotowy, czyli dotyczą ściśle określonych czynności (wymienionych w załączniku do przedmiotowego rozporządzenia), jak i podmiotowy (ze względu na wysokość obrotów) i wtedy dotyczą całej działalności podatnika. Istotne w sprawie jest również to, iż podatnicy świadczący usługi, mogą skorzystać ze zwolnień z tytułu niewielkiej liczby świadczonych usług lub też ze względu na formę zapłaty.

Z sytuacji opisanej w pytaniu wynika, że oprócz świadczonych usług projektowych podatnik na indywidualne zamówienie klientów nabywa (jako pośrednik) gotowe projekty, a następnie (z tą samą stawką VAT) dokonuje ich sprzedaży. Uznać należy, że w tej sytuacji mamy do czynienia ze sprzedażą towaru (gotowego projektu), bowiem podatnik nie świadczy w tym przypadku żadnej usługi projektowej (polegającej np. na zaprojektowaniu domu zgodnie z zawartą z klientem umową).

W takim przypadku ma on możliwość skorzystania (w zakresie całej prowadzonej działalności) ze zwolnienia z obowiązku stosowania kasy rejestrującej ze względu na wysokość obrotów.

Zwolnienie z tytułu osiąganych obrotów przysługuje podatnikom kontynuującym działalność prowadzoną w poprzednich latach podatkowych, których obroty na rzecz osób fizycznych nie przekroczyły w 2011 r. kwoty 40.000 zł, pod warunkiem, że wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania. Zwolnienie to jednak traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w trakcie 2012 r. przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT (§ 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 6 rozporządzenia w sprawie zwolnień).

Jeśli natomiast (co nie wynika z pytania) firma podatnika rozpoczęła świadczenie usług w 2012 r., to limit, o którym mowa wynosi tylko 20.000 zł i zwolnienie przysługuje do momentu przekroczenia tego limitu (§ 3 ust. 7 ww. rozporządzenia).

Do wyliczenia limitu przyjmuje się obroty netto, czyli bez podatku VAT i wyłącznie na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Aby skorzystać z tego zwolnienia, podatnik nie musi spełniać żadnych dodatkowych warunków, np. wystawiać faktur VAT. Aby wyliczyć kwotę obrotów uprawniającą do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania należy zsumować całą sprzedaż na rzecz osób wymienionych powyżej. Przez sprzedaż z kolei, zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT należy rozumieć m.in. odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług. Z kwoty tej nie należy wyłączać sprzedaży towarów i usług, które na mocy rozporządzenia w sprawie zwolnień zostały zwolnione z ewidencjonowania, i wymienione są w załączniku do tego rozporządzenia, np. sprzedaż wysyłkowa, sprzedaż usług, za które zapłata następuje za pośrednictwem banku. Błędem jest również przyjmowanie obrotów tylko z jednego rodzaju działalności np. handlowej, a pominięcie działalności usługowej, w przypadku gdy ta działalność prowadzona jest w ramach jednej firmy.

W przypadku przekroczenia przez podatnika obrotów 40.000 zł (lub 20.000 zł jeśli podatnik rozpoczął działalność w trakcie roku podatkowego) może on skorzystać ze zwolnienia ze względu na ilość świadczonych usług (w omawianym przypadku usług projektowych polegających np. na dokonywaniu zmian w gotowych projektach, czy też opracowaniu i wykonaniu projektu domu jednorodzinnego, z wyłączeniem dostawy gotowych projektów) lub też formę zapłaty, ale tu konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków.

Zwolnienie z tytułu niewielkiej liczby świadczonych usług określone jest w poz. 34 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień i przysługuje podatnikom, którzy wcześniej nie mieli obowiązku stosowania kas i łącznie spełniają następujące warunki:

1) każde świadczenie usługi dokonane przez podatnika jest dokumentowane fakturą, w której zawarte są m.in. dane identyfikujące odbiorcę,

2) liczba wszystkich dokonanych operacji świadczenia usług, o których mowa w pkt 1, w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 50, przy czym liczba odbiorców tych usług w tym okresie była mniejsza niż 20 (zwolnienie to dotyczy także podatników rozpoczynających w 2012 r. wykonywanie sprzedaży, jeżeli do końca 2012 r. podatnik spełni warunki, o których mowa w poz. 34 załącznika, z tym że w przypadku podatników rozpoczynających wykonywanie czynności w drugiej połowie 2012 r., jeżeli liczba operacji świadczenia tych usług do końca roku nie przekroczy odpowiednio 25, a liczba odbiorców tych usług - 10).

Zwolnienie ze względu na formę zapłaty wymienione zostało w poz. 37 załącznika do rozporządzenia. Aby skorzystać z tego zwolnienia, zapłata za usługi musi być dokonywana w całości za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem. Przy czym z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie musi wynikać, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

Przedstawiane powyżej zwolnienia z ewidencjonowania usług przy zastosowaniu kas rejestrujących obowiązują do dnia 31 grudnia 2012 r.

Reasumując

Do dnia 31 grudnia 2012 r. - zwolniona z ewidencjonowania jest sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia w sprawie zwolnień.

Nawet jeśli podatnik ma (będzie miał) obowiązek stosowania kas rejestrujących (np. ze względu na przekroczenie limitu obrotów), towary i usługi wymienione na tej liście, nie podlegają ewidencjonowaniu za pośrednictwem kas, co oznacza, że dla nich musi być prowadzona odrębna ewidencja ręczna lub komputerowa spełniająca warunki, o których mowa w art. 109 ustawy o VAT.