Poradnik VAT nr 1 (337) z dnia 10.01.2013

Od 2013 r. zmiany w zakresie zwolnień z obowiązku stosowania kas rejestrujących

Dnia 1 stycznia 2013 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2012 r., poz. 1382), a określone w nim zwolnienia obowiązywać mają do 31 grudnia 2014 r.

Nowe rozporządzenie wprowadza istotne zmiany dotyczące zwolnień z obowiązku stosowania kas fiskalnych, które w znaczny sposób ograniczą liczbę podatników uprawnionych do korzystania z tego przywileju. Poza tym w celu jednolitego stosowania prawa znowelizowane zostały niektóre sporne przepisy.

1. Zwolnienia z obowiązku stosowania kas

Określone w rozporządzeniu zwolnienia można umownie podzielić na dwie grupy:

• podmiotowe - zwalniające podatnika z obowiązku ewidencjonowania w zakresie całej prowadzonej przez niego działalności,
   
• przedmiotowe - zwalniające z ewidencjonowania tylko ściśle określone czynności.

1.1. Zwolnienia podmiotowe

Kluczową zmianą, jaką od 1 stycznia 2013 r. wprowadza rozporządzenie w sprawie zwolnień jest obniżenie limitu uprawniającego do korzystania ze zwolnienia ze względu na wysokość obrotu.

Zgodnie z ww. rozporządzeniem, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym (nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2014 r.) podatników, u których obrót na rzecz osób fizycznych oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł. W przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym sprzedaż towarów lub świadczenie usług na rzecz wymienionych osób, limit uprawniający do zwolnienia należy ustalać w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym (§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia).

Podatnicy rozpoczynający po dniu 31 grudnia 2012 r. sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych zwolnieni są z ewidencjonowania w danym roku podatkowym, jeżeli przewidywany przez nich obrót z tego tytułu nie przekroczy w tym roku, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności, kwoty 20.000 zł (§ 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia).

Dodatkowo w § 3 ust. 2 tego rozporządzenia wprowadzono zastrzeżenie, że podatnik, który w poprzednim roku był zobowiązany do ewidencjonowania obrotów przy zastosowaniu kasy, nie może korzystać ze zwolnienia ze względu na limit obrotów.

Uwaga

Od 1 stycznia 2013 r. obowiązuje jeden limit obrotów uprawniający do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania w wysokości 20.000 zł zarówno dla podatników kontynuujących, jak i rozpoczynających działalność. Natomiast w przypadku podatników rozpoczynających działalność w trakcie roku podatkowego, limit uprawniający do zwolnienia określany będzie w proporcji do okresu jej prowadzenia.

1.2. Zwolnienia przedmiotowe

W latach 2013-2014 zwolnieniu z ewidencjonowania będą podlegały czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia i w tym zakresie wprowadzono w nim tylko jedną istotną zmianę dotyczącą pozycji 29.

Uwaga

Od 1 stycznia 2013 r. usługi świadczone przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11) zostały wyłączone z prawa do zwolnienia przedmiotowego z ewidencjonowania.

1.3. Zwolnienia ze względu na strukturę obrotów

Kolejne zwolnienie z obowiązku stosowania kas rejestrujących związane jest ze strukturą sprzedaży dokonywanej na rzecz osób fizycznych. Zwolnienie to w latach 2013-2014 przysługuje podatnikom, dokonującym sprzedaży towarów i usług wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia (poz. 1-32), w przypadku gdy w poprzednim roku podatkowym udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w całkowitym obrocie podatnika (zwanym "udziałem procentowym obrotu") realizowanym na rzecz podmiotów wymienionych w art. 111 ust. 1 ustawy, był wyższy niż 80% (§ 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

Należy jednak mieć na uwadze, że zwolnienia, o którym mowa powyżej nie stosuje się w przypadku podatników, którzy w pierwszym lub drugim półroczu poprzedniego roku podatkowego osiągnęli udział procentowy obrotu równy lub niższy 80% (§ 3 ust. 3).

Natomiast w odniesieniu do podatników rozpoczynających sprzedaż po 31 grudnia 2012 r., zwolnienie podmiotowe przysługuje, jeżeli przewidywany przez podatnika udział procentowy obrotu za okres pierwszych sześciu miesięcy jej wykonywania, a w przypadku, gdy okres ten jest krótszy niż sześć miesięcy - przewidywany udział obrotu za okres do końca roku, będzie wyższy niż 80% (§ 3 ust. 1 pkt 4).

2. Czynności pozbawiające prawa do zwolnienia z obowiązku stosowana kas

Na mocy § 4 rozporządzenia, zwolnień z ewidencjonowania, o których mowa w § 2 i § 3 (wymienionych powyżej) nie stosuje się w przypadku:

1) dostaw:

• gazu płynnego,
   
• części do silników (PKWiU 28.11.4), silników spalinowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych do napędu pojazdów (PKWiU 29.10.1), nadwozi do pojazdów silnikowych (PKWiU 29.20.1), przyczep i naczep; kontenerów (PKWiU 29.20.2), części przyczep, naczep i pozostałych pojazdów bez napędu mechanicznego (PKWiU 29.20.30.0), części i akcesoriów do pojazdów silnikowych (z wyłączeniem motocykli), gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 29.32.30.0), silników spalinowych tłokowych wewnętrznego spalania w rodzaju stosowanych w motocyklach (PKWiU 30.91.3),
   
• sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten (PKWiU ex 26 i ex 27.90),
   
• sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1),
   
• wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, których dostawa nie może korzystać ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT,
   
• płyt CD, DVD, kaset magnetofonowych, taśm magnetycznych (w tym kaset wideo), dyskietek, kart pamięci, kartridżów i innych analogowych lub cyfrowych nośników danych zawierających zapisane dane lub zapisane pakiety oprogramowania komputerowego, w tym również sprzedawanych łącznie z licencją na użytkowanie,
   
• wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU,
   
• wyrobów tytoniowych (PKWiU 12.00), napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, bez względu na symbol PKWiU, z wyjątkiem towarów, dostarczanych w sposób określony w poz. 42 załącznika do rozporządzenia;

2) świadczenia usług:

• przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyjątkiem przewozów wymienionych w poz. 15-16 załącznika do rozporządzenia,
   
• przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami.

Jeżeli podatnik rozpoczyna sprzedaż towarów lub usług wymienionych w ww. przepisie, wówczas musi stosować kasę rejestrującą od pierwszego dnia ich sprzedaży. Wyłączenie ze zwolnienia obowiązuje w takim przypadku bez jakiegokolwiek okresu przejściowego, co oznacza, że planując rozpoczęcie sprzedaży wyrobów wymienionych w § 4 rozporządzenia w sprawie zwolnień, podatnik musi wcześniej zakupić kasę, ufiskalnić ją i spełnić pozostałe warunki wymienione w przepisach wykonawczych dotyczących kas rejestrujących.

Uwaga

Wyłączenia zapisane w § 4 ust. 1 pkt 1 lit. b-l) rozporządzenia sprawie zwolnień (mowa tu jest m.in. o sprzedaży płyt CD, DVD, części do silników, sprzętu fotograficznego), nie dotyczą dostawy towarów dokonywanej przez podatnika na rzecz jego pracowników oraz przez spółdzielnie mieszkaniowe na rzecz członków lub innych osób, którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub które są właścicielami lokali położonych w budynkach administrowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, jak również przez wspólnoty mieszkaniowe na rzecz właścicieli lokali.

Wynika to z § 4 ust. 2 rozporządzenia, w myśl którego przepisów § 4 ust. 1 pkt 1 lit. b-l) nie stosuje się do zwolnień wynikających z poz. 33 załącznika do rozporządzenia.

3. Termin rozpoczęcia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej

Jak wynika z § 5 rozporządzenia podatnik traci prawo do zwolnienia z ewidencjonowania po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym przekroczył obowiązujący limit obrotów w kwocie 20.000 zł.

Należy dodać, iż w przypadku podatników rozpoczynających sprzedaż w 2013 r. lub 2014 r. limit ten wylicza się proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności.

Ponadto, utrzymano obowiązujące w 2012 r. uregulowania dotyczące utraty prawa do zwolnienia przez podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego.

Jedynie w przepisie § 5 ust. 4 rozporządzenia dotyczącym podatników, którzy na skutek utraty prawa do zwolnienia ze względu na strukturę obrotów musieliby zainstalować ponad 5.000 kas, skrócono z dwóch do jednego roku okres zwolnienia z ewidencjonowania (liczony od końca półrocza danego roku podatkowego, w którym podatnik korzysta z tego zwolnienia, jeżeli w okresie tego półrocza udział procentowy obrotu był równy albo niższy niż 80%).

Nadal obowiązuje zasada, iż instalowanie kas fiskalnych może być rozłożone w czasie.

Zgodnie z § 6 rozporządzenia, rozpoczęcie ewidencjonowania musi być dokonane przy zastosowaniu co najmniej 1/5 (w zaokrągleniu w górę do liczb całkowitych) liczby kas, które zgodnie z art. 111 ust. 4 ustawy zostały zgłoszone przez podatnika do urzędu skarbowego.

Od pierwszego dnia każdego następnego miesiąca podatnicy są obowiązani zastosować do ewidencjonowania kolejne kasy, w liczbie nie mniejszej niż liczba kas przypadająca do ewidencjonowania w pierwszym miesiącu ewidencjonowania, wynikająca z dokonanego przez podatnika zgłoszenia.

Rozpoczęcie ewidencjonowania, na zasadach określonych powyżej, przedłuża odpowiednio okres zwolnienia od obowiązku ewidencjonowania w części dotyczącej obrotów realizowanych na stanowiskach kasowych, na których ewidencjonowanie powinno być prowadzone w kolejnych miesiącach.

4. Przepisy przejściowe

Przepis § 7 rozporządzenia zawiera regulacje przejściowe w zakresie stosowania przez podatników zwolnień z obowiązku ewidencjonowania, na mocy których:

• podatnicy, którzy przestali spełniać warunki do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed 1 stycznia 2013 r. zobowiązani są stosować terminy rozpoczęcia ewidencjonowania określone w rozporządzeniu z dnia 26 lipca 2010 r.,
   
• w przypadku podatników, którzy w 2012 r. rozpoczęli sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, w celu określenia limitu uprawniającego do korzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania w 2013 r. za pomocą kas rejestrujących, nie należy stosować wyliczenia proporcji do okresów prowadzenia działalności; podatników tych obowiązywać będzie limit 20.000 zł w skali całego roku,
   
• dodatkowo podatnicy, którzy korzystali ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2012 r., jednak na podstawie nowych regulacji nie mają prawa do dalszego korzystania ze zwolnienia na podstawie § 2 i § 3 rozporządzenia obowiązującego od 2013 r., zobligowani są do rozpoczęcia ewidencjonowania z dniem 1 marca 2013 r. (dotyczy to m.in. podatników, którzy w 2012 r. przekroczyli obrót 20.000 zł, a nie przekroczyli obrotu 40.000 zł ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub wykonywane przez nich czynności nie są wymienione w załączniku do rozporządzenia).