Kasa fiskalna przy sprzedaży usług edukacyjnych

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej osoba fizyczna świadczy usługi edukacyjne (PKWiU 85). W 2012 r. całkowity obrót firmy wyniósł 196.530 zł, w tym obrót na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych z tytułu:

świadczenia usług edukacyjnych - 14.530 zł,
jednorazowej sprzedaży firmowego samochodu osobowego - 22.000 zł,

pozostała sprzedaż dokonywana była na rzecz firm. Czy podatnik będzie zobowiązany do zainstalowania kasy rejestrującej od 1 marca br., czy też może korzystać w dalszym ciągu ze zwolnienia ze względu na strukturę obrotów?

Świadczone przez podatnika usługi w zakresie edukacji (PKWiU ex 85) - z wyłączeniem: usług w zakresie pozaszkolnych form edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych (PKWiU 85.51.10.0), usług świadczonych przez szkoły tańca i instruktorów tańca (PKWiU 85.52.11.0) oraz usług świadczonych przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11) są zwolnione z ewidencjonowania do 31 grudnia 2013 r. (nie później jednak niż do końca 2014 r.) na podstawie poz. 29 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień.

Jednak poza usługami edukacyjnymi, podatnik dokonał na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej sprzedaży środka trwałego (samochodu osobowego na wartość 22.000 zł.) Sprzedaż ta nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego. Wobec powyższego należy rozważyć (pod warunkiem, że podatnik w latach ubiegłych miał prawo do stosowania zwolnienia z ewidencjonowania), czy w 2013 r. możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia podmiotowo-przedmiotowego z tytułu udziału obrotów zwolnionych z ewidencjonowania w obrotach ogółem, lub też ze zwolnienia podmiotowego ze względu na osiągane obroty.

1. Zwolnienie ze względu na udział sprzedaży zwolnionej w łącznym obrocie

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 3 obecnie obowiązującego rozporządzenia w sprawie zwolnień, zwalnia się w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do końca 2014 r. podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług zwolnionych z ewidencjonowania, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia (poz. 1-32) w przypadku, gdy w poprzednim roku podatkowym udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w całkowitym obrocie podatnika (zwanym "udziałem procentowym obrotu") realizowanym na rzecz podmiotów wymienionych w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, był wyższy niż 80%.

Zwolnienie to nie ma jednak zastosowania, w przypadku podatników, którzy w pierwszym lub drugim półroczu poprzedniego roku podatkowego osiągnęli udział procentowy obrotu równy lub niższy niż 80% (§ 3 ust. 3 rozporządzenia).

Przykład

Podatnik poza działalnością edukacyjną, w listopadzie 2012 r. dokonał sprzedaży samochodu osobowego osobie prywatnej. Za rok 2012 sprzedaż podatnika na rzecz osób fizycznych wyniosła ogółem 36.530 zł, w tym działalność edukacyjna - 14.530 zł, sprzedaż samochodu - 22.000 zł.

Na podstawie poz. 29 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień usługi w zakresie edukacji (PKWiU ex 85) - z wyłączeniem: usług w zakresie pozaszkolnych form edukacji sportowej oraz zajęć sportowych i rekreacyjnych (PKWiU 85.51.10.0), usług świadczonych przez szkoły tańca i instruktorów tańca (PKWiU 85.52.11.0) oraz usług świadczonych przez szkoły nauki jazdy (PKWiU 85.53.11) są zwolnione z ewidencjonowania do 31 grudnia 2013 r. (nie później jednak niż do końca 2014 r.)

Wyliczenie proporcji za 2012 r. przedstawia się następująco:

14.530 zł/36.530 zł × 100% = 39,78%.

W związku z tym, iż udział obrotów zwolnionych z ewidencjonowania w obrocie ogółem na rzecz osób fizycznych był niższy niż 80%, podatnik w 2013 r. nie może korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia.

Zwolnienie to traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od końca półrocza danego roku podatkowego, w którym podatnik z niego korzystał (§ 5 ust. 3 rozporządzenia).

Oznacza to, że co do zasady podatnik powinien rozpocząć ewidencjonowanie sprzedaży towarów od 1 marca 2013 r.

Pomimo utraty prawa do korzystania z ww. zwolnienia, warto ustalić, czy podatnik może korzystać ze zwolnienia podmiotowego (o czym piszemy w punkcie 2 niniejszego opracowania).

2. Zwolnienia ze względu na wysokość obrotu

Przypomnieć należy, że do 31 grudnia 2012 r. obowiązywało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. nr 138, poz. 930).

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 6 ww. rozporządzenia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących w okresie do 31 grudnia 2012 r. zwolnieni byli podatnicy, których obroty na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł, pod warunkiem, że wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania.

Zwolnienie to traciło moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł.

Istotną zmianą, jaką od 1 stycznia 2013 r. wprowadziło nowe rozporządzenie w sprawie zwolnień, jest obniżenie limitu uprawniającego do korzystania ze zwolnienia ze względu na wysokość obrotu (obowiązuje jeden limit obrotów uprawniający do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania w wysokości 20.000 zł zarówno dla podatników kontynuujących, jak i rozpoczynających sprzedaż). Dodatkowo w przypadku podatników rozpoczynających sprzedaż w trakcie roku podatkowego, limit uprawniający do zwolnienia określany jest w proporcji do okresu jej prowadzenia.

Uwaga

Ustalając, czy limit zwolnienia z ewidencjonowania w kasie fiskalnej został przekroczony, należy uwzględnić jedynie sprzedaż dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych (pomijając sprzedaż dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą).

Nadmienić należy także, że nie wyłącza się z tej kwoty sprzedaży usług i towarów, które na mocy rozporządzenia w sprawie zwolnień zostały zwolnione z ewidencjonowania, a wymienione są w załączniku do tego rozporządzenia, np. świadczenia usług edukacyjnych.

W związku ze zmianami wysokości limitów zwolnienia podmiotowego i terminów rozpoczęcia ewidencjonowania po utracie prawa do zwolnienia, ustawodawca w § 7 nowego rozporządzenia wprowadził przepisy przejściowe.

W myśl § 7 ust. 3 rozporządzenia, w przypadku podatników, którzy nie przestali spełniać warunków do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przed 1 stycznia 2013 r., oraz nie zostali zwolnieni z obowiązku ewidencjonowania na podstawie § 2 i 3 ww. rozporządzenia (nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego lub podmiotowego), zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania traci moc z dniem 1 marca 2013 r.

Jeżeli więc w 2012 r. obroty ze sprzedaży dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczyły 20.000 zł, a nie przekroczyły 40.000 zł, podatnik powinien rozpocząć ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego od 1 marca 2013 r.

Z informacji przedstawionych w pytaniu wynika, że podatnik w trakcie 2012 r. przekroczył limit 20.000 zł (a nie przekroczył limitu 40.000 zł obowiązującego do końca 2012 r.).

Przekroczenie kwoty 20.000 zł z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych w 2012 r. - co do zasady - oznacza więc, że podatnik powinien od 1 marca 2013 r. rozpocząć ewidencjonowanie w kasie rejestrującej.

Podatnik obowiązany będzie wówczas do ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej, każdej sprzedaży nieobjętej zwolnieniem przedmiotowym z obowiązku ewidencjonowania. Jeżeli jednak podatnik zdecyduje, iż w 2013 r., jak również w latach następnych będzie prowadził wyłącznie sprzedaż zwolnioną przedmiotowo z ewidencjonowania np. sprzedaż usług edukacyjnych, to nie będzie musiał instalować kasy fiskalnej. Przy czym, jeżeli (po transakcji sprzedaży środka trwałego) nie wystąpi sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub na rzecz rolników ryczałtowych, nie wystąpi również obowiązek ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej.

Należy jednak mieć na uwadze, iż dokonanie nawet jednorazowej transakcji sprzedaży (nieobjętej zwolnieniem przedmiotowym) na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (czy też rolnika ryczałtowego) spowoduje, że sprzedaż ta powinna być zarejestrowana w kasie fiskalnej.