Kasa rejestrująca przy sprzedaży samochodu

Czy sprzedaż używanego samochodu osobowego na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej na kwotę 35.000 zł powoduje przekroczenie limitu obrotów zwalniającego z obowiązku stosowania kasy rejestrującej?

Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych obowiązani są prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Kwestie szczególne dotyczące m.in. zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy ich zastosowaniu, ustawodawca reguluje na mocy wydawanych rozporządzeń w zakresie kas rejestrujących.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu, możliwość zastosowania zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania ze względu na osiągane obroty uzależniona jest od tego, czy podatnik jest podmiotem kontynuującym sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (oraz rolników ryczałtowych), czy też taką dostawę rozpoczął (rozpocznie) dopiero w 2013 r.

1. Podatnik kontynuujący w 2013 r. sprzedaż na rzecz osób fizycznych

Przepis § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie zwolnień określa, że z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2014 r. zwolnieni są podatnicy:

u których obrót realizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł;
rozpoczynający w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli obrót z tego tytułu nie przekroczył, w proporcji do okresu wykonania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20.000 zł.

Jednak na mocy § 7 ust. 2 rozporządzenia w przypadku podatników, którzy w 2012 r. rozpoczęli sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, kwotę uprawniającą do korzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania w 2013 r. stanowi kwota 20.000 zł, bez względu na okres wykonywania tych czynności w 2012 r.

Oznacza to, że podatnik może w 2013 r. korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania, pod warunkiem, że w 2012 r. kwota ze sprzedaży towarów na rzecz osób fizycznych nie przekroczyła 20.000 zł.

W przypadku przekroczenia w 2013 r. obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w wysokości 20.000 zł, podatnik traci prawo do zwolnienia z ewidencjonowania po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym przekroczono ww. obrót (§ 5 ust. 1 rozporządzenia).

Przykład

Podatnik od 2 lat prowadzi działalność gospodarczą współpracując wyłącznie z podmiotami gospodarczymi. W 2012 r. dodatkowo rozpoczął sprzedaż towarów dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Do końca 2012 r. łączne obroty z tej sprzedaży wyniosły 15.000 zł, co pozwoliło mu na korzystanie ze zwolnienia z ewidencjonowania po 1 stycznia 2013 r.

Załóżmy, że 20 maja 2013 r. podatnik dokonał sprzedaży samochodu osobowego na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej na kwotę 35.000 zł.

W związku z przekroczeniem limitu w wysokości 20.000 zł z tytułu sprzedaży towarów na rzecz osób fizycznych, podatnik utracił prawo do zwolnienia i będzie obowiązany rozpocząć ewidencjonowanie przy pomocy kasy rejestrującej od 1 sierpnia 2013 r.

2. Podatnik rozpoczynający sprzedaż po 31 grudnia 2012 r.

W myśl § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym (nie później niż do końca grudnia 2014 r.) podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2012 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym, kwoty 20.000 zł.

Zatem podatnik może korzystać z tego zwolnienia, pod warunkiem, że w momencie rozpoczęcia sprzedaży nie przewidywał, że wystąpi u niego sprzedaż towaru (np. samochodu osobowego) na rzecz ww. osób, której wartość przekroczy ww. limit.

W sytuacji, gdy podatnik dokonał (dokona) sprzedaży samochodu na kwotę 35.000 zł na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej to - co do zasady - będzie miał on obowiązek rozpoczęcia ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Zgodnie z § 5 ust. 2 rozporządzenia, w przypadku przekroczenia w 2013 r. obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w wysokości 20.000 zł, podatnik traci prawo do zwolnienia z ewidencjonowania po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym przekroczono ww. obrót.

Podkreślić należy, że jeżeli podatnik po tej transakcji nie będzie dokonywał sprzedaży na rzecz osób wymienionych w art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, nie powstanie wobec niego obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kasy rejestrującej, tym samym nie będzie zobowiązany do jej zainstalowania (vide: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 kwietnia 2013 r., nr IBPP3/443-83/13/KG).

Należy jednak mieć na uwadze, iż dokonanie nawet jednorazowej transakcji sprzedaży (nieobjętej zwolnieniem przedmiotowym) na rzecz osób wymienionych powyżej spowoduje obowiązek jej zaewidencjonowania w kasie fiskalnej.

W przypadku natomiast, gdy już przed pierwszą sprzedażą podatnik posiadał wiedzę (przewidywał), że ww. limit zostanie przekroczony (co może wynikać z zawartych przez niego umów), nie może w ogóle korzystać ze zwolnienia podmiotowego (tj. ze względu na osiągane obroty). Ministerstwo Finansów w broszurze informacyjnej (zamieszczonej na stronie internetowej www.mf.gov.pl) pt. "Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi odnośnie zmian w podatku od towarów i usług od dnia 1 stycznia 2013 r." wyjaśniło bowiem:

"(…) Przyjmując (…) założenie, że podatnik przewidywał (co może przykładowo wynikać z zawartych przez niego umów), że wystąpi u niego dostawa towarów lub świadczenie usług na rzecz podmiotów wymienionych w art. 111 ust. 1 ustawy (o VAT - przyp. red.), o wartości przekraczającej w styczniu 20.000 zł, wówczas podatnik ten nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia ze względu na osiągane obroty. Wiedział bowiem, że dostawa ta lub świadczenie usług przekroczy limit 20.000 zł i z chwilą dokonania pierwszej dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotów wymienionych w art. 111 ust. 1 ustawy będzie zobligowany do ewidencji tych czynności na kasie rejestrującej. (…)"