Usługi zwolnione z ewidencjonowania ze względu na niewielką liczbę transakcji i odbiorców

1. Czynności dokumentowane rachunkiem

Od 2012 r. świadczę usługi montażu mebli głównie na rzecz osób fizycznych i jestem zwolniony podmiotowo z VAT. Czy sprzedaż dokumentowana rachunkami uprawnia mnie do korzystania ze zwolnienia z ewidencjonowania obrotów przy użyciu kasy z tytułu niewielkiej liczby świadczonych usług, jak i liczby odbiorców?

Na mocy art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, ewidencję obrotów i kwot podatku przy zastosowaniu kas rejestrujących muszą prowadzić podatnicy, którzy sprzedają towary i świadczą usługi, w tym również w zakresie handlu i gastronomii, na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Od tej zasady istnieją pewne wyjątki, które szczegółowo określa rozporządzenie w sprawie zwolnień. Jednym ze zwolnień przedmiotowych jest zwolnienie ze względu na niewielką liczbę świadczonych usług i odbiorców określone w § 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień w związku z poz. 34 załącznika do rozporządzenia.

W myśl tego przepisu, zwolnione z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, w danym roku podatkowym, nie później niż do dnia 31 grudnia 2014 r. jest świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, o ile łącznie są spełnione następujące warunki:

1) każde świadczenie usługi dokonane przez podatnika jest dokumentowane fakturą, w której są zawarte dane identyfikujące odbiorcę;

2) liczba świadczonych usług, o których mowa w pkt 1, w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła 50, przy czym liczba odbiorców tych usług w tym okresie była mniejsza niż 20.

Ponieważ za faktury uznaje się również rachunki w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), wystawiane przez podatników niezarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni, to uznać należy, że wyżej wymienione zwolnienie z ewidencjonowania ma zastosowanie także do podatników, którzy ze względu na zwolnienie z VAT, sprzedaż w całości dokumentują rachunkami.

Takie też stanowisko prezentuje Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 18 września 2013 r., nr IPPP2/443-710/13-2/RR.

2. Od kiedy należy stosować kasę fiskalną przy przekroczeniu limitu usług?

Od maja br. świadczę usługi remontowe zarówno dla firm, jak i dla osób fizycznych. Na wszystkie usługi wystawiam faktury. Pomimo przekroczenia limitu obrotów zwalniających z ewidencjonowania w kasie korzystam ze zwolnienia z tytułu niewielkiej liczby świadczonych usług. Dnia 10 grudnia 2013 r. przekroczyłem jednak limit dotyczący ilości usług. Kiedy w takiej sytuacji powinienem zainstalować kasę fiskalną?

Zwolnienie z tytułu niewielkiej liczby świadczonych usług może być stosowane przez podatników rozpoczynających w 2013 r. (lub w 2014 r.) świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Stosownie bowiem do § 2 ust. 3 rozporządzenia w sprawie zwolnień, w przypadku podatników rozpoczynających w pierwszej połowie 2013 r. (a z takim podatnikiem mamy do czynienia w pytaniu) świadczenie usług na rzecz osób wymienionych powyżej, warunek, o którym mowa w poz. 34 pkt 2 załącznika do rozporządzenia, uznaje się za spełniony, jeżeli liczba świadczonych usług do końca tego roku nie przekroczy 50, a liczba odbiorców tych usług w tym okresie będzie mniejsza niż 20.

Prawodawca w przepisach dotyczących kas nie określił jednak, w jakim terminie należy rozpocząć ewidencjonowanie przy użyciu kasy, w przypadku przekroczenia omawianych limitów.

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z 29 marca 2013 r. na pytanie naszego Wydawnictwa o termin rozpoczęcia ewidencjonowania, stwierdziło, że powinno to nastąpić po przekroczeniu ww. limitów: "(…) Mając na uwadze treść poz. 34 załącznika w związku z § 2 ust. 3 należy uznać, że przekroczenie limitów wskazanych w tym przepisie powoduje brak możliwości skorzystania z tego tytułu zwolnieniowego. Zatem każda sprzedaż po przekroczeniu ww. limitów podlega ewidencjonowaniu na zasadach ogólnych (…)"

Jeżeli zatem podatnik, w dniu 10 grudnia 2013 r. przekroczył określony przepisami limit dotyczący ilości świadczonych usług, to przy założeniu, że nie ma on prawa do zwolnienia z innego tytułu, np. ze względu na formę zapłaty, każda następna sprzedaż usług będzie podlegała ewidencji w kasie fiskalnej.

Oznacza to, że podatnik musi (musiał) wcześniej zakupić kasę, ufiskalnić ją i spełnić pozostałe warunki określone w przepisach wykonawczych dotyczących kas rejestrujących.

3. Określenie liczby odbiorców i transakcji dla celów ustalenia prawa do zwolnienia

W prowadzonej działalności świadczę usługi renowacji sprzętu muzycznego m.in. dla osób fizycznych. Korzystam ze zwolnienia z ewidencjonowania za pomocą kasy z tytułu niewielkiej liczby odbiorców i świadczonych usług. Dodatkowo na rzecz ww. osób zamierzam świadczyć usługi ubezpieczeniowe. Czy w limitach określonych dla zwolnienia ze względu na liczbę odbiorców należy uwzględnić również liczbę odbiorców usług ubezpieczeniowych?

Usługi ubezpieczeniowe (PKWiU 65) korzystają ze zwolnienia z ewidencjonowania na podstawie § 2 ust. 1 w związku z poz. 23 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień. Jest to zwolnienie przedmiotowe ze względu na rodzaj świadczonej usługi i przysługuje bez żadnych dodatkowych warunków.

Natomiast zwolnienie ze względu na liczbę transakcji i odbiorców określone w pozycji 34 dotyczy wszystkich rodzajów usług i przysługuje po spełnieniu wymogów dotyczących ilości transakcji i odbiorców.

W związku z tym, że usługi ubezpieczeniowe korzystają z odrębnego zwolnienia przedmiotowego, nie należy ich uwzględniać w wyliczaniu limitów dotyczących zwolnienia dla innych usług (określonego w poz. 34 załącznika).

Podobnego zdania był Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, który w interpretacji indywidualnej z dnia 24 kwietnia 2013 r., nr IPTPP4/443-73/13-2/OS stwierdził, iż usługi korzystające ze zwolnienia z ewidencjonowania na podstawie innych pozycji załącznika do rozporządzenia nie są wliczane do limitu transakcji i odbiorców, o których mowa w poz. 34 tego załącznika.

4. Zaliczki na poczet przyszłych czynności

Czy przyjęcie zaliczki od osoby fizycznej na poczet przyszłej usługi należy uwzględniać w limitach zwolnienia z ewidencjonowania obrotu w kasie, o których mowa w poz. 34 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień?

Warunek dotyczący liczby świadczonych usług oraz liczby odbiorców, o którym mowa w poz. 34 pkt 2 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień odnosi się do ilości kontrahentów, na rzecz których świadczone były usługi oraz do liczby zleceń wykonanych na ich rzecz.

Tym samym, stwierdzić należy, że zaliczek na przyszłe usługi, które podatnik będzie wykonywać na rzecz osób fizycznych, udokumentowanych za pomocą faktur - nie należy wliczać do limitu liczby świadczonych usług, o których mowa w poz. 34 pkt 2 załącznika do rozporządzenia.