Kto w 2015 r. nie może korzystać ze zwolnień z ewidencjonowania obrotów w kasie rejestrującej?

Obowiązek ewidencjonowania kwot obrotu i podatku należnego przy pomocy kas rejestrujących dotyczy wyłącznie podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Na mocy rozporządzenia w sprawie zwolnień część podatników zwolniona jest jednak z tego obowiązku. Są to zarówno zwolnienia ze względu na osiągnięty obrót z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych, jak i ze względu na rodzaj wykonywanych czynności.

Ustawodawca wykluczył jednak z prawa do zwolnienia sprzedaż pewnych grup towarów i usług, które szczegółowo zostały określone w § 4 rozporządzenia.

1. Czynności wyłączone ze zwolnienia z ewidencjonowania

Na mocy ww. § 4 rozporządzenia, zwolnień z ewidencjonowania, o których mowa w § 2 i § 3 nie stosuje się m.in. w przypadku:

1) dostaw:

gazu płynnego,
sprzętu radiowego, telewizyjnego i telekomunikacyjnego, z wyłączeniem lamp elektronowych i innych elementów elektronicznych oraz części do aparatów i urządzeń do operowania dźwiękiem i obrazem, anten (PKWiU ex 26 i ex 27.90),
sprzętu fotograficznego, z wyłączeniem części i akcesoriów do sprzętu i wyposażenia fotograficznego (PKWiU ex 26.70.1),
zapisanych i niezapisanych nośników danych cyfrowych i analogowych,
wyrobów przeznaczonych do użycia, oferowanych na sprzedaż lub używanych jako paliwa silnikowe albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, bez względu na symbol PKWiU,
wyrobów tytoniowych (PKWiU 12.00), napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, bez względu na symbol PKWiU, z wyjątkiem towarów, dostarczanych na pokładach samolotów,
perfum i wód toaletowych (PKWiU 20.42.11.0), w wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,

– z wyjątkiem dostawy, o której mowa w lit. b–l) będącej dostawą towarów, o której mowa w poz. 35 załącznika do rozporządzenia (czyli na rzecz pracowników oraz członków spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych);

2) świadczenia usług:

przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji, z wyłączeniem przewozów wymienionych w poz. 15 i 16 załącznika do rozporządzenia,
przewozu osób oraz ich bagażu podręcznego taksówkami,
naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów (w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania),
w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów,
w zakresie badań i przeglądów technicznych pojazdów,
w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów,
prawniczych, z wyłączeniem usług określonych w poz. 28 załącznika do rozporządzenia,
doradztwa podatkowego,
związanych z wyżywieniem (PKWiU 56), wyłącznie:

– świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz

– usług przygotowywania żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering),

fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych

– z wyjątkiem świadczenia usług na warunkach określonych w poz. 35 załącznika do rozporządzenia przez podatnika, o którym mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o VAT (co oznacza w szczególności, że nabycie i odsprzedaż przez podatnika-pracodawcę przedmiotowych usług pracownikowi, w tym tzw. abonamentów medycznych, nie będzie podlegać bezwzględnemu obowiązkowi ewidencyjnemu) oraz świadczenia usług związanych z wyżywieniem wykonywanych na pokładach samolotów lub w sposób określony w poz. 45 załącznika do rozporządzenia (stołówki dla uczniów, studentów i nauczycieli).

Zatem w 2015 r. obowiązek stosowania kas rejestrujących mają m.in. wszystkie warsztaty samochodowe, zakłady kosmetyczne, lekarze i większość punktów gastronomicznych, świadczące usługi dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych.

2. Kiedy następuje utrata prawa do zwolnienia?

Generalnie podatnicy wykonujący czynności wymienione w § 4 rozporządzenia tracą prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania z chwilą wykonania pierwszej takiej czynności.

Przykład

Spółka w prowadzonej działalności dokonywała sprzedaży artykułów chemicznych przede wszystkim dla podmiotów gospodarczych (dla osób fizycznych sporadycznie, nie przekraczając limitu obrotu uprawniającego do zwolnienia z kasy) i dotychczas nie stosowała kasy rejestrującej.

Dnia 16 stycznia 2015 r. spółka otworzyła dodatkowo sklep ze sprzętem telewizyjnym i telekomunikacyjnym, tj. z towarami wyłączonymi ze zwolnienia z ewidencjonowania za pomocą kasy.

Sprzedaż takich towarów na rzecz osób fizycznych – stosownie do § 5 ust. 7 rozporządzenia w sprawie zwolnień – spowodowała, iż spółka utraciła prawo do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania z chwilą dokonania pierwszej takiej sprzedaży.

Zatem podatnik od 16 stycznia br. musi stosować kasę fiskalną, w której powinien ewidencjonować całą dokonywaną sprzedaż na rzecz osób fizycznych (jeżeli dokonywana przez niego sprzedaż artykułów chemicznych na rzecz osób prywatnych nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego z ewidencjonowania, np. z tytułu sprzedaży wysyłkowej).

Natomiast w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia ze względu na wysokość obrotów, którzy rozpoczynają wykonywanie usług wymienionych w § 4 ust. 2 lit. c–j) rozporządzenia, obowiązek rejestrowania sprzedaży tych usług w kasie fiskalnej powstanie po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wykonano taką czynność. Nie dotyczy to jednak podatników, którzy przed upływem tego okresu zaprzestaną ich świadczenia (§ 5 ust. 8 rozporządzenia).

Podatnik nie będzie musiał instalować kasy fiskalnej, jeśli zaprzestanie świadczenia tych usług w okresie tych dwóch miesięcy. Jednak ponowna ich sprzedaż po tym terminie spowoduje obowiązek ich rejestracji już w momencie ich wykonania.

Przykład

Podatnik świadczy drobne usługi remontowe na rzecz osób prywatnych. Nie stosuje kasy fiskalnej, gdyż jego obroty nie przekraczają limitu 20.000 zł. W styczniu 2015 r. dodatkowo rozpoczął świadczenie usług w zakresie naprawy pojazdów silnikowych. Czynność taka – co do zasady – spowodowała obowiązek zainstalowania kasy i rozpoczęcia ewidencjonowania sprzedaży usług (zarówno z tytułu usług remontowych, jak i naprawy pojazdów silnikowych) od 1 kwietnia 2015 r.

Zakładamy jednak, że podatnik zakończy świadczenie usług naprawy pojazdów przed 1 kwietnia br. W związku z tym, po 31 marca 2015 r. będzie mógł on w dalszym ciągu korzystać ze zwolnienia z ewidencjonowania, pod warunkiem, że obroty ze sprzedaży usług remontowych nie przekroczą 20.000 zł.

Jeśli jednak podatnik np. z dniem 12 listopada 2015 r. ponownie rozpocznie wykonywanie usług naprawy pojazdów silnikowych na rzecz osób prywatnych, to z tym dniem utraci on prawo do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania. Oznacza to, że pierwsza usługa wykonana w dniu 12 listopada 2015 r. powinna być zaewidencjonowana w kasie. Od tego dnia podatnik będzie musiał również ewidencjonować usługi remontowe.

W przypadku, gdy dla danego podatnika mają zastosowanie różne terminy utraty mocy zwolnień – stosuje się termin najwcześniejszy (§ 5 ust. 10 rozporządzenia).

Przepisy § 9 rozporządzenia zawierają także regulacje przejściowe w zakresie stosowania przez podatników zwolnień z obowiązku ewidencjonowania. Mają one zastosowanie w stosunku do podatników świadczących usługi objęte nowym obowiązkiem ewidencjonowania (tj. wymienionych w § 4 pkt 2 lit. c–j) rozporządzenia), korzystających do końca 2014 r. ze zwolnienia ze względu na wysokość osiąganych obrotów.

W przypadku podatników, którzy po dniu 31 grudnia 2014 r. kontynuują wykonywanie ww. usług, ich świadczenie jest zwolnione z obowiązku ewidencjonowania jedynie do dnia 28 lutego 2015 r. – zwolnienie to straci moc z dniem 1 marca 2015 r. (§ 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia).

Przykład

Alina K. od 2011 r. prowadzi gabinet stomatologiczny. Do końca 2014 r. korzystała ze zwolnienia z ewidencjonowania ze względu na wysokość obrotów. Dnia 7 i 10 stycznia 2015 r. wykonała usługę stomatologiczną na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Oznacza to, że od 1 marca 2015 r. musi rozpocząć ewidencjonowanie tych usług w kasie fiskalnej.

W sytuacji, gdy podatnik przed dniem 1 stycznia 2015 r. zaprzestał świadczenie wymienionych usług, jednak wznowił ich wykonywanie w 2015 r., to przysługuje mu zwolnienie z ewidencjonowania przez okres dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wykonana została taka usługa, nie dłużej jednak niż do dnia utraty mocy zwolnień ze względu na wysokość obrotów, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1.

Przykład

Od 2013 r. podatniczka prowadziła zakład kosmetyczny, lecz zlikwidowała go z końcem 2014 r. Od stycznia 2015 r. na rzecz osób fizycznych rozpoczęła jedynie sprzedaż preparatów kosmetycznych (lakiery do paznokci, odżywki itp.). Ze względu na niskie obroty korzysta ze zwolnienia z ewidencjonowania sprzedaży w kasie fiskalnej.

Załóżmy, że w lipcu 2015 r. podatniczka ponownie rozpocznie świadczenie usług kosmetycznych. W związku z tym utraci ona prawo do zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania i od 1 października br. w prowadzonej działalności będzie musiała stosować kasę fiskalną. W kasie tej będzie musiała ewidencjonować zarówno świadczenie usług kosmetycznych, jak i sprzedaż preparatów kosmetycznych.

Również dwa miesiące na zakup i rozpoczęcie ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy mają podatnicy, którzy dotychczas korzystali ze zwolnienia podmiotowego z ewidencjonowania a którzy po 31 grudnia 2014 r. rozpoczną świadczenie usług wymienionych w § 4 ust. 2 lit. c–j) rozporządzenia.

Przykład

Podatnik (lekarz) od 2013 r. dokonuje sprzedaży artykułów medycznych głównie przedsiębiorcom oraz w niewielkim zakresie osobom fizycznym. Ze względu na niewielkie obroty korzysta ze zwolnienia z ewidencjonowania przy użyciu kasy. W połowie stycznia 2015 r. podatnik dodatkowo rozpoczął działalność w zakresie świadczenia usług medycznych.

Usługi w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy podlegają wyłączeniu ze zwolnienia z ewidencjonowania. W związku z tym, podatnik będzie musiał stosować kasę rejestrującą od 1 kwietnia 2015 r., tj. po dwóch miesiącach następujących po miesiącu wykonania pierwszej usługi medycznej. W kasie tej będzie musiał ewidencjonować zarówno obroty uzyskane ze sprzedaży artykułów medycznych (wyłącznie na rzecz osób fizycznych), jak i usług medycznych.

W przypadku natomiast podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2014 r. świadczenie usług wymienionych w § 4 ust. 2 lit c–j) rozporządzenia, którzy przed wykonaniem takich usług nie dokonywali sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, ich świadczenie jest zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przez okres dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym wykonano taką usługę.

Przykład

Marek W. od 2011 r. prowadzi zakład wulkanizacyjny. Swoje usługi świadczy głównie na rzecz osób prowadzących działalność gospodarczą, w związku z czym nie jest zobowiązany do stosowania kasy fiskalnej.

Załóżmy, że na początku marca 2015 r. wykona usługę w zakresie wymiany opon w samochodzie należącym do osoby prywatnej. Oznacza to, że od 1 czerwca 2015 r. Marek W. będzie zobowiązany do ewidencjonowania usług świadczonych na rzecz osób prywatnych w kasie rejestrującej.