Obrót uprawniający do zwolnienia z kasy fiskalnej

Spółka na swój koszt opłaca za pracowników dodatkowe polisy ubezpieczenia zdrowotnego. Czy przekazanie pracownikom tych polis spowoduje obowiązek ich wykazania w deklaracji VAT? Czy ich wartość należy wziąć pod uwagę przy wyliczeniu kwoty zwalniającej z obowiązku stosowania kasy?

Z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, iż opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, przez które należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Za odpłatne świadczenie usług – stosownie do art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT – uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

W sytuacji, gdy podatnik (pracodawca) przekazuje nieodpłatnie swoim pracownikom dodatkowe polisy ubezpieczenia zdrowotnego, to czynność taką należy uznać za świadczenie usług powodujące – co do zasady – obowiązek wykazania VAT należnego. Podstawą opodatkowania – stosownie do art. 29a ust. 5 ustawy o VAT – będzie koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika.

Czynność tę należy opodatkować według stawki obowiązującej dla danego świadczenia. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 14 lipca 2014 r., nr IPTPP2/443-305/14-2/JN uznał, iż usługa świadczona przez pracodawcę, polegająca na obsłudze grupowego ubezpieczenia na życie, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT podlega zwolnieniu z VAT. Przepis ten obejmuje bowiem swym zakresem m.in. usługi ubezpieczeniowe i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek (z pewnymi wyjątkami, które nie mają tu zastosowania).

Sprawa rozstrzygana przez organ podatkowy dotyczyła podatnika, który zawarł z firmą ubezpieczeniową umowę, a jej przedmiotem było objęcie pracowników i ich rodzin grupowym ubezpieczeniem pracowniczym oraz ubezpieczeniem dodatkowym.

Powołując się na przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) fiskus wyjaśnił, że: "(…) czynności, które Wnioskodawca wykonuje w ramach umowy-zlecenia pełniąc rolę ubezpieczającego stanowią usługi w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Powyższe czynności należy uznać za czynności związane z zawieraną przez Zainteresowanego, jako podmiot ubezpieczający, umową ubezpieczenia na cudzy rachunek, bowiem przedmiotowe czynności mają na celu prawidłowe wykonanie umowy ubezpieczenia i są bezpośrednio z nią związane, a do ich wykonania zobowiązany będzie Wnioskodawca nie zaś inny podmiot. Należy zatem uznać, że Zainteresowany pełniący rolę ubezpieczającego wykonuje czynności, które mieszczą się w zakresie «zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek».

Reasumując, usługi które Wnioskodawca świadczy na podstawie zawartej umowy-zlecenia korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, określonego w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, jako czynności świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. (…)"

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że podatnik pełniąc rolę ubezpieczającego wykonuje czynności, które mieszczą się w zakresie "zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek", które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT podlegają zwolnieniu z VAT.

Dla udokumentowania opisanych czynności podatnik może wystawić dowolny dokument wewnętrzny, w którym podaje – jako kwotę netto – cenę zakupu usługi i stawkę VAT – "zw.". Kwotę tę będzie należało wykazać również w ewidencjach prowadzonych dla celów VAT, a także w deklaracji VAT w poz. 10 "Dostawa towarów oraz świadczenie usług, na terytorium kraju, zwolnione od podatku".

Jeśli chodzi o sposób wyliczenia kwoty obrotów uprawniającej do zwolnienia z obowiązku stosowania kasy fiskalnej, to polega on na zsumowaniu całej sprzedaży (bez kwoty podatku należnego) na rzecz osób prywatnych i rolników ryczałtowych. Co jest istotne, nie wyłącza się z tej kwoty sprzedaży towarów i usług, które na mocy rozporządzenia w sprawie zwolnień zostały zwolnione z ewidencjonowania, a wymienione są w załączniku do tego rozporządzenia, np. nieodpłatnego świadczenia usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, które zostało wymienione w poz. 44 załącznika.

Pomimo więc, iż nieodpłatne świadczenie usług, o których mowa na cele prywatne pracowników podatnika podlega zwolnieniu przedmiotowemu z ewidencjonowania, to "obrót" z tytułu tej czynności, należy uwzględnić wyliczając kwotę uprawniającą do zwolnienia podmiotowego z obowiązku stosowania kasy fiskalnej.